Page 110 - Gastronomi Dergisi
P. 110

G  A  S  T  R  O N O   M  İ

                                                        gastro-akademi




                  çerçevesinde kendine yer buluyor. Baskı   Soysuzlar Çetesi (Inglourious Basterds)   tarafından yapılan yemeği yediğinde
                  altında hissedenler için bir parça çikolata   filmiyle görüyoruz. Film, Alman kuşatması   çocukluğuna dönmesiyle görüyoruz. Bu
                  çıkış yollarını aydınlatabiliyor. Bir yiyecek   altındaki Fransa’da geçiyor. Shosanna,   noktada sizleri çocukluğunuza götüren
                  olan çikolatanın görevinin burada aslında   ailesinin canice öldürülmesine tanık   yiyecek veya içecekleri sormadan
                  kişinin kendini keşfetmesi, üstündeki   olmuş, yeni bir kimlik ile hayatta kalmaya   edemiyorum. Bir düşünün bakalım. 1999
                  baskıyı kenara atması, arzularını istediği   çalışan bir kadındır. Filmin bizi ilgilendiren   senesinde yayınlanan Matrix filminin
                  gibi yaşaması, dolayısıyla daha da   sahnesi ise Yahudi avcısı olan Alman   bir sahnesi de yine yemek ve duygu
                  özgürleşmesini sağlaması olduğunu   Albay Landa’nın Shosanna’nın üstünde   arasındaki ilişkiye odaklanıyor. Gördüğü
                  görüyoruz. Bu anlamda gastronominin   psikolojik baskı kurmak için gastronomik   hiçbir şeyin gerçek olmadığını sürekli
                  varlığı bu filmdeki metaforun başlıca   ögelerden faydalandığı tatlı yeme   duyan Neo’nun karşısında Cypher
                  elemanı oluyor. Benzer bir uygulamayı da   sahnesidir. Albay Landa’nın ilk hamlesi   adlı karakter iştahla biftek yemektedir.
                  Ye, Dua et, Sev (Eat, Pray, Love) filminde   ailesinin bir süt çiftliğinde öldürülmesini   Cypher, yediği bifteğin gerçek olmadığını
                  görüyoruz. Filmin baş karakterinin gittiği   hatırlatması için Shosanna’ya bir bardak   biliyordur. Ancak yediği zaman hissettiği
                  ülkelerde tükettiği yiyecek ve içeceklerin   süt sipariş vermesidir. İkinci hamlesi   duygu gerçektir. Yiyecekler ve içecekler
                  gerçek benliğini keşfetmesinde nasıl   ise Strudel tatlısı sipariş ederken, son   insanların bazı duyguları ile etkileşime
                  yardımcı olduğu filmin konstrüksiyonunu   dakika garsondan krema getirmesini   girerler. Bu iki film, sinemanın gastronomi
                  oluşturuyor. Filmin klasikleşen pizza   istemesidir. İlgili sahnede tatlı ve    ile insan duygusu
                  yeme sahnesi, karakterin sınırlarını   içecekler servis edilir.                  arasındaki ilişkisine çarpıcı
                  devirdiği, özgürleştiği an olarak akıllara   Shosanna tatlısından                örneklerdir. Benzer bir
                  kazınıyor. İki filmden yola çıkarak   bir kaşık alacağı                           örnek 1971 yapımı
                  (örnekler çoğaltılabilir de) gastronominin,   zaman Albay Landa                   Otomatik Portakal (A
                  kişinin benliğini, sınırlarını ve özgürlüğünü   tarafından kremayı                Clockwork Orange)
                  keşfetmesine giden yolda yardımcı bir   beklemesi için uyarılır.                   filminde mevcuttur. Baş
                  faktör olarak var olduğunu anlıyoruz.   Kadın, gerilir. Çünkü II.                  karakterin arkadaşlarıyla
                  Sinemanın izinde film ve dizilerde   Dünya savaşı sırasında                         süt bara gidip, süt içme
                  gastronomik ögelerin metafor yaratmak   Strudel tatlısı domuz                       partisi yapması dikkat
                  için kullanıldığını görüyoruz.     yağı ile yapılmaktadır.                          çekici sahnelerden
                                                     Yahudilik inancına göre                           biridir. Aslında süt,
                  Tiffany’de Kahvaltı, 1961          ise süt ve et ürünlerinin                         sağlık, çocukluk,
                  Bazı filmlerde karakterlerin kimliklerini   karıştırılarak yenmesi uygun             saflık gibi çağrışımlar
                  tanımlamak için gastronomik ögeler   değildir. Albay Landa,                           yapsa da sinemada
                  kullanılmaktadır. Bunun en güzel   kadının kimliğini, tükettiği                       yetişkin bir
                  örneklerinden birini 1961 yılında   veya tüketmediği yiyecek                           insanın süt içmesi
                  yapılan Tiffany’de Kahvaltı (Breakfast   ve içeceklerden yakalamaya               masumiyeti sonlandırması
                  at Tiffany’s) filminde görürüz. Film   çalışmaktadır. Sinemada        anlamına gelmektedir. Kana susamış
                  Holly’nin dönüşümünü, tabiri caizse   gastronomik ögelerin karaktere yönelik   bir karakterin süt tüketmesi onun
                  köylü bir kızdan şehirli bir kadına   mesaj inşasına örneği bu sahnede ortaya   dengesizliğini, tekinsizliğini simgeler.
                  evrilişini anlatmaktadır. Filmin açılış   çıkıyor. Bir insanın yaptığı yiyecek ve   (Soysuzlar Çetesi filminde bu hipotezin
                  sahnesi, bir kuyumcunun camından   içecek tercihleri kişinin kimliği, kültürü,   örneği de mevcuttur.) Filmde de süt içen
                  yansıyan Holly’nin elinde bir kahve ve   inancı, yaşam tarzı ve benzeri hususlarda   karakterin masumiyetini sonlandırdığı
                  kruvasanla şehirli bir kadın olduğuna   epey bilgi vermektedir. Dolayısıyla   gastronomik bir ögeyle anlatılmaktadır.
                  yönelik izleyiciye net bir bilgiyi veriyor.   sinemada gastronominin bu tanımlayıcı
                  Film boyunca gastronomik ögeler, algı,   özelliği yoğunlukla kullanılmaktadır.   Sonuç olarak sinemanın izinde
                  sınıf, zenginlik ve özlem temsilleriyle   Otomatik Portakal, 1971     gastronomiye dair anlattıklarımı üç
                  Holly’nin tercihleri  vasıtasıyla izleyiciye                          konu başlığında toparlayabiliriz. Sinema
                                  ulaşıyor. Demek    Yiyecek ve içecekler ile duygu     sanatında gastronomik ögeler metafor
                                  ki gastronomik     arasındaki bağlantın da sinemada   oluşturmak için, karakterlerin yaşadıkları
                                   ögeler sinemada   sıklıkla kullanıldığını görüyoruz. İzlediğiniz   dünya hakkında bilgi vermek için ve
                                   sadece metafor    filmlerdeki romantik sahneleri düşünün.   sekanslardaki duyguları pekiştirmek için
                                    olarak değil,    Karşılıklı şarap mı içiliyor? Bir tatlıya   kullanılmaktadır. Burada fark edilmesi
                                    aynı zamanda     beraber kaşık mı daldırılıyor? Yoksa   gereken hususlardan biri de aslında
                                    karakterlerin kim   bir tel spagettinin finalinde dudaklar   gastronominin özellikle sinema sanatında
                                     olduğuna dair   mı birleşiyor? Gastronomik ögelerin   ne kadar geniş bir yer tuttuğudur.
                                     bilgi veren bir   kullanımı sadece romantizm sahneleri   Şimdilik Vita brevis, ars longa (Hayat kısa,
                                     monitör olarak   için değil, farklı duygu durumları için   sanat uzun) diyerek noktayı koyalım. Zira
                                      da kullanılıyor.   de kullanılmaktadır. 2007 yılı yapımı   izlenecek daha çok film, gezilecek çok
                                      Daha sert bir   Ratatouille animasyon filmi, Ramy adında   sergi, okunacak çok kitap ve yenilecek
                                       örneğini ise   bir farenin şef olma yolculuğunu anlatıyor.   çok yemek var…
                                       2009 yılına   Filmde yemek ve duygu arasındaki   Kaynak: www.imdb.com
                                       yapılan       ilişkiyi, restorana gelen gurmenin, Ramy



          108
   105   106   107   108   109   110   111   112   113   114   115