Page 146 - Gastronomi Dergisi

G A S T R O N O M İ

hasat

Geçmişten günümüze; ağacı, ile zeytinyağının bu topraklarda kaç bin
meyvesi ve yağı ile Zeytin yıldır olduğunu arkeolojik bulgularla
destekleyerek, bilimsel olarak kanıtlamayı
Yapılan çalışmalara göre zeytin hedefliyor. Bilimsel literatüre girecek
yetiştiriciliği ilk kez M.Ö. 4000 yıllarında ve uluslararası arenada da oldukça
Anadolu'da başlamış, buradan Akdeniz'in değerli bir çalışma olan projede çalışan
diğer ülkelerine yayılmış. Bilimsel akademisyenlerin de olduğu programda
birçok literatüre göre tipik bir Akdeniz zeytin; ağacı, meyvesi ve yağıyla
bitkisi olan zeytin ağacının anavatanın geçmişten günümüze kadar anlatıldı.
Anadolu'nun Mardin, Kahramanmaraş ve Programa çok sayıda destekçinin yanı
Hatay üçgeni olduğuna inanılıyor. sıra projede yer alan akademisyenler/
Komili, “Kuşaklar Boyu Yaşasın Diye” eğitmenler, zeytinyağı kültünün bu
Erkan Can Güven Kıraç çatısı altında yürüttüğü Anıt Ağaç Projesi topraklardaki geçmişini araştıran arkeoloji
biliminin önde gelen isimleri de katıldı.

Ağacı, meyvesi ve yağı ile…
Kadim bitki: Zeytin
Komili’nin zeytin hasadına katılan bilim insanları ile yapılan sohbetler, geçmişten
günümüze zeytinin hikâyesine dokunan keyifli anlara dönüştü. İşte keyifle geçen o
anlardan kalanlar…
• Biyoçeşitliliği ile kendi enleminde yer alan en zengin ülkenin Türkiye olduğuna dikkat
çeken akademisyenler, Anadolu’nun birçok endemik bitkinin anayurdu olduğunu
belirtiyorlar. Ülkemizde 3 bin 700’ü endemik olmak üzere 12 bin farklı türden bitki yaşıyor.
Endemik bitkinin; Belçika’da 1, İngiltere’de 3 ve Almanya’da 12 olduğu gerçeğinden
hareketle Anadolu’nun 3 bin 700 rakamı ile ne kadar zengin ve de eşsiz bir coğrafya
olduğunu söylemek abartı olmayacak.
• Yapılan araştırmalar İspanya, İtalya ve Yunanistan gibi ülkelerde zeytin tarımı başlangıcını
3 bin yıl olarak açıklıyor. Girit adasında 4 bin 500 yıl olan bu rakam Türkiye’de kültüre
alınmış haliyle 7 bin yıla; höyüklerde çıkan tarihle de 9 bin yıl öncesine kadar dayanıyor.
• Zeytin ağacı çok uzun yaşayan bir ağaç. Bugün Lübnan’da Nuh’un Kızkardeşleri
adıyla bilinen zeytin ağaçlarının 6000 yaşında, Kudüs Beytüllahim’de 5000 yaşında,
Girit’te 14 tane 3 bin 400 yaşında zeytin ağacı olduğu biliniyor. Türkiye’de tescil edilen
en yaşlı ağaç 1800 yaşında bir Teos zeytini ve İzmir Seferihisar’da bulunuyor. Komili’nin
projesi kapsamında Likya yolunda tespit edilen 2 bin 340 yaşındaki ağaç, tescil süreci
tamamlandığı koşulda Türkiye’nin tescillenen en yaşlı ağacı olacak.
"öylesine ciddiye alacaksın
• Zeytin ağacı sayısı açısından ise Türkiye 3’üncü sırada yer alıyor. 350 milyon ağaç sayısı ki yaşamayı,
ile İspanya’yı 210 milyon ağaçla İtalya takip ederken; 193 milyon adet ağaç ile Türkiye, yetmişinde bile, mesela,
İtalya’nın arkasından geliyor.
zeytin dikeceksin,
• Bugün Türkiye’de zeytin ağacı sayısı ile birinci sırada yer alan il Manisa. Geçen yıl birinci hem de öyle çocuklara falan
olan Aydın ilini sollayarak ilk sıraya yerleşen Manisa’da 25 milyon 343 bin zeytin ağacı kalır diye değil,
bulunuyor.
ölmekten korktuğun halde
• Komili’nin, Türkiye’nin bütün anıt ağaçlarının haritasını çıkarmayı hedefleyen Anıt Ağaç ölüme inanmadığın için,
Projesi kapsamında bugüne kadar 81 ağaç Ayvalık, 230 ağaç da Manisa bölgesinde
olmak üzere 311 ağaç tescillenmiş durumda. Türkiye’de bugün 37 tanesi koruma altında yaşamak yani ağır
olan 92 çeşit zeytin yetiştiriliyor. bastığından."
• Türkiye’de kişi başına ortalama 2,4 kg zeytinyağı tüketiliyor. Dünyada toplam tonaj Yaşamaya Dair
olarak en çok tüketim yapan ülkenin ABD olduğu bilinirken; İtalya, İspanya ve Yunanistan Nazım Hikmet Ran
gibi Akdeniz ülkelerinin de arasında bulunduğu bazı coğrafyalarda kişi başına tüketim
17 kg’a kadar çıkıyor.

146