Page 134 - Gastronomi Dergisi

G A S T R O N O M İ

agroarkeoloji

Yaşamımıza yeni giren bir kavram:

Agroarkeoloji

Gıda Mühendisi ve Arkeolog olan Doç. Dr. Ahmet Uhri, her
iki disiplindeki çalışmaları ve kitaplarıyla tanınıyor. Yeni yeni
gündemimize giren; tarım ve hayvancılığın nasıl ortaya çıktığı
ve beslenme kültürünün hangi süreçlere bağlı olarak nasıl
değiştiğini anlamaya çalışan Agroarkeoloji’ye dair sorularımızı
bu alanda çalışmalar yürüten Doç. Dr. Uhri’ye yönelttik.
Fevziye SALAŞ

oldum. Prehistorya ABD Başkanlığı gibi gelişmesi bu alanın önünü açmakta
bir idari görev de aldım ve bu yıl (2022) son derece etkili olmuştur. Arkeobotani,
Eylül ayında emekli oldum. arkeozooloji, biyoteknoloji, fizik, kimya,
biyoloji ve diğer fen bilimlerindeki
İzmir Ulucak Höyük, İzmir Torbalı
Metropolis ve Bademgediği, Kuşadası gelişmeler sayesinde geçmişi ayrıntılara
varıncaya dek okumak giderek daha
Çok daha geniş bir alan ve tanımı Anaia, Van Ayanis Urartu Kalesi kolaylaşmakta ve Agroarkeoloji de
olmasına rağmen, toplayıcı-avcı kazıları ile Ilısu Barajı kurtarma kazıları bundan yararlanmakta. Kısacası kazılarda
gruplardan ilk tarımcı topluluklara doğru kapsamında Siirt Botan Çattepe ve çıkan her türlü organik buluntunun
olan gelişimin temelleri üzerinde duran Başur höyük kazılarında çalıştım. Halen ayrıntılı incelenmesi, DNA analizleri,
Agroarkeoloji; tarım ve hayvancılığın Selçuk Ayasuluk-St. Jan Kalesi kazısında (Karbon 14) C14 ile yaş belirlenmesi
nasıl ortaya çıktığı ve beslenme ve İzmir Karaburun arkeolojik yüzey gibi çalışmalar sayesinde uzak geçmişte
kültürünün hangi süreçlere bağlı olarak araştırmasında görev almaktayım. yaşamış insanların gündelik hayatları
nasıl değiştiğini anlamaya çalışıyor. Mutfak Kültürü Açısından Batı Anadolu üzerine yorum yapma yeteneğimiz arttı.
Gıda mühendisi ve arkeolog olarak her Erken Tunç Çağı Fırın ve Ocakları adlı Bu sayede de toplayıcı-avcı gruplardan
iki disiplini Agroarkeoloji adı altında yüksek lisans tezim Agroarkeoloji’yle ilk tarımcı topluluklara doğru olan
birleştiren ve bu konuda çalışmalar ilgilenmemin de başlangıcı oldu. Bu tez gelişimi anlamak biraz daha kolaylaştı.
yürüten belki de tek kişi Doç. Dr. Ahmet sonrasında Ateşin Kültür Tarihi adlı kitaba İşte Agroarkeoloji bu gelişimin temelleri
Uhri… Uhri, bizim için de çok yeni olan bu dönüştü ve süreç içinde yaptığım diğer üzerinde durmakta, tarım ve hayvancılığın
alana dair sorularımızı yanıtladı; kavram ve yayınlar da çoğunlukla mutfak kültürüne nasıl ortaya çıktığı ve beslenme
çalışmaları hakkında detaylı bilgiler verdi. yönelik oldu. Bununla birlikte doktora kültürünün hangi süreçlere bağlı olarak
Öncelikle Ahmet Uhri kendini, kendi konum ölü gömme gelenekleridir ve nasıl değiştiğini anlamaya çalışmaktadır.
cümleleri ile nasıl tanıtır? az bilinen, ancak çeşitli üniversitelerde Bunu yaparken de yemek ve sofra
ders kitabı olarak okutulan Ölümün Tarih
Gıda Mühendisi ve Arkeoloğum, 1963 öncesi adındaki bir diğer kitabımın da kültürünü tüm etnik adlandırmalar
yılında İzmir’de doğdum. Her ikisi de Ege temelini oluşturur. ve etiketlemelerden bağımsız olarak
Üniversitesi olmak üzere, 1985 yılında “coğrafya” ve “iklim” temeli üzerinden
Gıda Mühendisliği’ni ve 1997 yılında Agroarkeoloji nedir; neden önem tarihsel süreç içinde gözden geçirmeyi
da Edebiyat Fakültesi Protohistorya vermeliyiz, günümüz dünyasında ve kavramsal olarak yeniden tanımlamayı
ve Önasya Arkeolojisi bölümlerinden nasıl bir öneme sahiptir? amaçlamaktadır.
mezun oldum. Yüksek Lisans ve Bir gıda mühendisi ve arkeolog olarak her
doktorayı da Ege Üniversitesi Sosyal iki disiplini birleştirmeye çalışan belki de
Bilimler Enstitüsü’nde tamamladım. tek kişi olarak bu yeni alanın konusunu
1999 yılında Ege Üniversitesi Çeşme belirlemek de bana düşüyor. Öncelikle
MYO’nda Yiyecek-İçecek İşletmeciliği bu alanın isim annesinin Defne Koryürek
programında öğretim görevlisi olarak olduğunu belirtmem gerek. Gerçekten
başlayan akademik kariyerim Dokuz Eylül de agro- yani tarım ve hayvancılık bir
Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji diğer deyişle çiftçi yaşam biçimi ve bunun
Bölümü’nde devam etti. 2006 yılında arkeolojisi ile ilgilenmek bu disiplinin
doktorayı tamamladım ve 2011 yılında temel amacı. Özellikle arkeometrik
yardımcı doçent, 2019 yılında da doçent yöntemlerin günümüzde giderek

134