Topraktan Toprağa! Bu proje, çöplerdeki gıdaya sahip çıkıyor!

İklim değişikliği ve kaynakların hızla tükenmesi, insanlığı dünyanın ekolojik sınırları konusunda yeni sistemler geliştirmesi konusunda uyarıyor. Sürdürülebilir, ürünlerin ve hammadelerin yeniden kullanımını mümkün kılan, enerji kaynaklarının verimli kullanılabildiği ve hatta neredeyse hiç atık üretmeyecek temiz üretim modellerinin hızla geliştirilmesi ve hayata geçirilmesi elzem. Diyarbakır Kayapınar Belediyesi ile Topraktan Tabağa Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’nin birlikte hayata geçirdiği “Topraktan Toprağa Biyobozunur Atık Yönetim Projesi”, işte Türkiye’de gıda ve tarım alanında geliştirilen bu döngüsel ekonomi projelerinden ilki. Bu rejeneratif (onarıcı) tarım projesiyle semt pazarlarında çöpe giden sebze ve meyveler ayrıştırılıyor, yenilebilir durumda olan gıda konserve ve turşuya dönüştürülerek ihtiyaç sahiplerine ulaştırılıyor; diğer kısmı ise tesislerde komposta dönüştürülerek çiftçilere ücretsiz dağıtılıyor. AK Parti İzmir Milletvekili ve AK Parti Yerel Yönetimler Başkan Yardımcısı Ceyda Bölünmez Çankırı’nın desteğiyle başlatılan projenin başında ise, gıda ve tarımın geleceğine dair olağanüstü projeleri hayata geçiren, dünyaya ilham veren en iyi şefleri arasında gösterilen sosyal gastronomi şefi Ebru Baybara Demir var.

Ceyda Bölünmez Çankırı: “Ülke geneline yaygınlaştırmayı”

“Sağlıklı gıdanın sürdürülebilirliğini sağlamak, su kaynaklarımızı elverişli kullanmak ve tarımı yeniden sürdürülebilir bir üretim modeli haline dönüştürmeye her zamankinden daha fazla ihtiyacımız var” diyen Ceyda Bölünmez Çankırı, proje hakkında şunları söylüyor: “Projenin kompost üretimi, aşevi ve Türkiye’de bir ilk olan kooperatif modeliyle sürdürülebilir olması çok kıymetli. TBMM Dilekçe Komisyonu tarafından incelenen projemizin ülke genelinde yaygınlaştırılmasını arzu ediyoruz.”

Ünal Koç: “Proje, kendine yeten bir ekosisteme dönüştü”

Nisan ayından bu yana yürüttükleri Topraktan Toprağa Biyobozunur Atık Yönetimi Projesi ile toprağa, tarıma ve topluma yarattıkları faydadan mutlu olduklarını dile getiren Kayapınar Kaymakamı ve Kayapınar Belediye Başkan Vekili Ünal Koç, “Proje sağladığı fayda kadar Kompost Serim Alanı, Aşevi, Gıda Bankası ve Topraktan Toprağa Üretim ve Pazarlama Kooperatifi ile kendine yetebilen bir ekosistem haline geldi. Projeyle israfın azaltılmasını, organik atıkların geri dönüşümünün sağlanmasını, kadın istihdamının artırılmasını, ihtiyaç sahiplerine sıcak yemek ve paketli gıda temini, tarımsal verimin artırılmasını ve çiftçilerimizin desteklenmesini amaçlıyoruz” diyor.

1 ayda, 2 bin 568 adet konserve ve paketli ürün!

Türkiye geneline yayılması hedeflenen projenin pilot uygulaması Diyarbakır Kayapınar Belediyesi sınırlarındaki pazaryerlerinde gerçekleştirilmiş. Pazar yerinden kompost üretimi için gıda atıklarının toplanması esnasında bir kısım ürünlerin kullanılabilir nitelikte olduğunun gözlemlediklerini söyleyen Ebru Baybara Demir, şu bilgileri veriyor: “Kayapınar Belediyesi tarafından kurulan Aşevi sayesinde toplanan kullanılabilir durumdaki gıdalar, gıda mühendisi denetiminde “Konserve ve Paketli Ürünler” ve “Sıcak Yemek Üretimi” olarak iki aşamalı bir üretimde kullanılıyor. Pilot proje içerisinde yaklaşık 30 günlük çalışma sonucunda toplamda 6 tona yakın kullanılabilir sebze meyve ayrıştırıldı. Bu gıdalar aşevinde domates sosu, turşu, türlü, reçel gibi toplamda 3 tonluk farklı ölçülerde 2 bin 568 adet konserve ve paketli ürüne dönüştürüldü. Elde edilen ürünler ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmak üzere Gıda Bankası’na aktarıldı ve kalan miktarın üretimine devam ediliyor. Eylül ayına kadar 300 tona yakın atık gıdanın toplanması ve buna paralel 100 tona yakın kompostun 3 aylık süreçte çiftçiye ücretsiz dağıtılması planlanıyor.”

Günde 10 ton gıda giren pazardan 3 ton atık toplanıyor!

Topraktan Toprağa Biyobozunur Atık Yönetimi Projesi doğayla aramızdaki dengeyi yeniden kurmamızı sağlayacak” diyen Ebru Baybara Demir, “Her gün 10 ton sebze ve meyvenin girdiği pazarlarda, günde 3 ton artık kaldığını ve bunların yüzde 10’unun ise kullanılabilir olduğunu gördük. Bir pazardan günde 3 ton atık topladığımızda bu bize 1 ton atık kompost olarak geri dönüyor. Şu anda Diyarbakır'da günlük olarak kurulan 8 pazar var. Bu, günlük yaklaşık 30 ton atık! Bu projeyi Türkiye nüfusunun 1/3’ünü temsil eden İstanbul, Ankara ve İzmir’de bulunan 900’ün üzerinde pazarda gerçekleştirirsek günlük organik atık miktarı 2 bin 700 tona ulaşacak. Projemiz aynı zamanda Türkiye’de bir ilke imza atarak “Sosyal Kooperatif” anlayışını da ortaya çıkardı. Dünyada İspanya ve İtalya’da ilk örnekleri bulunan bu kooperatif modeliyle mal ve hizmet üretim faaliyetleri için istihdam yaratırken, elde edilen kârı ortaklarına dağıtmak yerine faaliyetlerimizin iyileştirilmesinde kullanarak fayda yaratacağız” diyor.

Haberi Gastronomi Dergisi'nde görmek için TIKLAYINIZ