Dünya gıda fiyatlarının yükselişini neden durduramıyor?
Pandemiyle birlikte tüm dünyada gıda fiyatlarının önlenemez yükselişi tedirginlik yaratıyor. Peki fiyatların bu denli artmasının altında yatan temel nedenler neler?
Küresel gıda fiyatları, mayısta Eylül 2011'den beri en yüksek seviyesine ulaştı. İşte gıda fiyatlarının yükselmesinin nedenleri...
Mayıs ayında ortalama 127,1 puan olan FAO Gıda Fiyat Endeksi, bir önceki aya göre 4,8, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 39,7 artış gösterdi. Fiyatların en yüksek artış gösterdiği ürünler şeker, sebze ve tahıllar oldu.
Küresel arz talebi yükseltti
Bitkisel yağ fiyatları, artan palmiye, soya ve kolza tohumu yağı değerlerininin etkisiyle yükseldi. Palm yağı fiyatlarında Güneydoğu Asya ülkelerindeki yavaş üretim artışı ve artan küresel ithalat talebi etkili oldu. Soya yağı fiyatlarını, biyodizel sektöründen gelen güçlü küresel talep beklentileri artırdı. Kolza yağı fiyatlarını ise devam eden küresel arz yükseltti.
Mayıs ayının sonunda gerilemeye başladı
Tahıl fiyatları, mısır fiyatlarının öncülüğünde artış kaydetti. Mısır fiyatları, büyük ölçüde Amerika Birleşik Devletleri'ndeki üretim beklentilerindeki iyileşmeye bağlı olarak mayıs ayının sonunda gerilemeye başladı. Buğday fiyatlarında, mayıs başındaki artışın ardından, AB ve ABD'deki mahsul koşullarının iyileşmesi ile ay sonunda sert düşüş yaşandı. Buna rağmen fiyatlar mayısta nisan ayına göre ortalama yüzde 6,8 daha yüksek gerçekleşti.
Süt tozlarına yönelik güçlü ithalat
Pirinç fiyatları, mayıs ayında sabit kalırken, lojistik ve nakliye maliyetleri ticaret faaliyetinin ay boyunca düşük kalmasını sağladı. Süt fiyatlarındaki artışta yağsız ve tam yağlı süt tozlarına yönelik güçlü ithalat talebi etkili oldu. Peynir fiyatları, güçlü talep karşısında Avrupa Birliği'nden gelen arzın azalması nedeniyle yükseldi. Tereyağı fiyatları ise Yeni Zelanda'dan artan ihracat arzı nedeniyle düştü.
Et fiyatlarının yükselişinde Çin etkili
Et fiyatları, başta Çin olmak üzere Doğu Asya ülkeleri tarafından daha hızlı ithalat alımlarının desteklenmesiyle yükseldi. Et kesim yavaşlamalarından, üretici bölgelerde kümes hayvanları ve domuz etlerine yönelik artan iç talep gibi çok sayıda faktör et fiyatında etkili oldu.
Brezilya’daki hava şartları endişeleri artırdı
Şeker fiyatları ise dünyanın en büyük şeker ihracatçısı olan Brezilya'da hava koşullarının mahsul gelişimini etkilemesi ve mahsul veriminin düşmesiyle ilgili endişeler nedeniyle yükseldi.