Konteyner sorunu şirket bazındaki girişimlerle AŞILAMAZ!

Fatma SEÇKİN

Hammadde ve taşımacılık fiyatları pandemiyle birlikte geçtiğimiz yıldan bu yana katlanarak artıyor. gastronomidergisi.com'a açıklamada bulunan Maltepe Üniversitesi Uluslararası Ticaret ve Lojistik Bölüm Başkanı aynı zamanda Lojistik Derneği (LODER) Başkanı Prof. Dr. Mehmet Tanyaş, artışların nedenini ve ülke ekonomisine olası etkilerini anlattı.

“Tek çözüm dirençliliği artırmak”

Emtia ve navlun fiyatlarınıdaki hızla artışın, pandemi sürecinin arzı kısıtlamasından kaynaklandığını söyleyen Prof. Dr. Mehmet Tanyaş, “Lojistik, taşımacılığın yanı sıra depolama, gümrükleme, sigortalama, paketleme ve katma değerli hizmetler, talep ve stok yönetimi, tamamlayıcı ve destekleyici faaliyetlerinin eşgüdümlü yapılmasını gerektiren entegre faaliyetler kümesi. Tedarik zinciri ise ardışık üretim ve lojistik faaliyetlerden oluşan halkalar dizisini oluşturuyor. Dolayısıyla navlun bedeli, söz konusu faaliyetlerin maliyetlerinden oluşuyor, etkileniyor. Pandemi süreci dünya üzerindeki arzı kısıtladı. Şirketler sabit maliyetlerini karşılamak üzere fiyatlarını artırmak zorunda kaldılar. Bu durum da verimliği düşürdüğünden enflasyon artışı kaçınılmaz oldu. Burada tek çözüm verimliliği, esnekliği ve dirençliliği artırmak” diye konuştu.        

“İthalata dayalı ihracat yapımız elimizi kolumuzu bağladı”  

Navlun fiyatlarında iki-üç kata kadar artış yaratan krizin faturasını en ağır tüketicinin ödediğini vurgulayan Prof. Dr. Tanyaş, “ Tedarik zincirinin en sonundaki fiyat, nihai tüketicinin ödediği fiyat. Dolayısıyla en yüksek bedeli onlar ödediler, ödüyorlar. İthalat ve ihracat açısından bazı sektörlerin daha çok etkilendiğini söyleyebiliriz. Temel ihtiyaç maddeleri dışındaki sektörler çok daha zor durumda. Ülkemizin ithalata dayalı ihracat ağırlıklı yapısı elimizi kolumuzu bağladı. Yüksek ithalata dayalı sektörler bu durumdan çok daha fazla etkilendi” diye konuştu. 

“Yükselen fiyatlar aynı hızla düşmeyecek”

Pandemi sürecinde denizyolu taşımacılığında, konteyner ve gemilerde yer bulamama krizi yaşanıyor. Konteyner kıtlığı, ihracat ve ithalatla uğraşan kesimin en büyük sorunları arasında. Bu durumu özellikle ülke ekonomimiz açısından değerlendiren Prof. Dr. Mehmet Tanyaş şunları söyledi; “ Uzak Doğu’nun pandemi sürecinde çok daha erken toparlanması ve üretimi artırması, armatörlerin uzak mesafeli kârlı hatlar olması nedeniyle konteyner konumlandırmasını bu ülkelerde yapması, pandemi kısıtlamaları nedeniyle boş konteyner dönüşlerinin uzaması konteyner krizini doğurdu. Fiyatlar arttı ve konteyner bulunamaz hale geldi. Dünya ticareti dengelendikçe bu etki azalacak. Ancak yükselen fiyatların aynı hızla düşmeyeceği diğer bir gerçek. Bu gerçeklerden hareketle ülkemizin pandeminden çıkış planını, uzlaşı ile hazırlaması ve hayata geçirmesi gerekiyor. Bir çözüm ülke olarak değil bölge ülkeleri ile birlikte rekabet edebilir, konteyner taşımacılığı filosu oluşturulmalı. Şirket bazındaki girişimlerin başarılı olma olasılığı çok az.  Çözüm devlet destekli olmak durumunda. Diğer bir çözüm ise dış ticaret taşımacılığında dökme yük, RO-RO gibi farklı gemi türlerinin kullanılması. Bu çözümün de dezavantajları var. Sonuç olarak bu konuda bir çıkış planı gereksinimimiz var.”