"Gıda güvenliği" temasını mercek altına aldı

TSKB Ekonomik Araştırmalar’ın, Yeşil Kuğu Platformu bünyesinde üç ayda bir iklim gündeminin nabzını tutmak üzere hazırladığı “İklime Dair”in üçüncü sayısı yayımlandı. “Gıda Güvenliği” temasının ele alındığı raporda, gıda fiyatlarındaki dalgalanmaların enflasyonla mücadeleye etkisi incelenirken, gıda fiyatlarının makroekonomik politika gündeminde öncelikli konular arasında yer alması gerektiğine dikkat çekildi. 

Gıda güvenliği temasının iklim krizi gündeminde giderek artan önemine vurgu yapılan raporda, Küresel Gıda Güvenliği Endeksi’ndeki yöntem değişikliği üzerinden değerlendirmeler de paylaşıldı. 

İklim krizinin mevcut durumuyla ilgili haber akışıyla beraber, iklim değişikliğiyle dikkat çeken anomalilere İklime Dair’de ulaşabileceksiniz. Bu çerçevede, Türkiye’ye mart ayında düşen yağış miktarının mevsim normallerinin 19,4 milimetre üzerinde seyrettiğine, sıcaklığın ise mevsim normallerinin 0,1 derece altında gerçekleştiğine işaret ediliyor. 

İklime Dair’in “İklim Finansmanı” kısmında dünya genelinde enflasyon kaygılarının geleneksel tahviller üzerinde olduğu gibi, yeşil tahviller üzerinde de satış baskısı yarattığı ortaya konuluyor. Bununla birlikte, yılın ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 98 büyüyerek, 84,3 milyar dolar büyüklüğe ulaşan yeşil tahvil piyasasında; Fransa’nın, mart ayı ortasında ihraç ettiği 7 milyar euro tutarında yeşil tahvil ile bu alandaki liderliğe sahip olduğu belirtiliyor.

Avrupa Komisyonu’nun 25 Mart 2020 tarihinde açıkladığı organik üretimin desteklenmesine yönelik aksiyon planının detaylarını derleyen İklime Dair raporu, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan ekonomi reformları dokümanında gıda kaybı ve israfı konusunda da öngörülen politika adımlarını masaya yatırıyor. 

Gıda sistemleri küresel emisyonların yüzde 30’undan sorumlu

Nature Food’da yayınlanan araştırmaya göre, 2015 yılında gıda sistemleri kaynaklı karbondioksit emisyonlarının 18 milyar ton seviyesinde hesaplandı. Araştırmada, gıda sistemleri kaynaklı emisyonların, toplam emisyonlar içerisinde yüzde 34’lük paya sahip olduğunun altı çiziliyor. Araştırmanın detaylarına göre; gıda üretimi kaynaklı emisyonların yüzde 35’ini metan gazı oluştururken, gıda üretim aşamalarında en yüksek emisyonu yüzde 39 oranla tarımsal girdilerin tarlalara ulaştırılması yaratıyor. Emisyonların yüzde 38’inin arazi kullanımı pratiklerinden ve yüzde 29’unun gıda ürünlerinin dağıtımından kaynaklandığı izleniyor. 

Gıda israfına karşı “App” devrimi

İngiltere’nin yaygın süpermarket zincirlerinden Tesco’nun gıda paylaşımı uygulaması “Olio” ile işbirliği sonucu; 6 ay içinde 250 Tesco şubesinin toplam 36 bin ton gıda ürününü ihtiyacı olan kişilere ulaştırdığı kaydediliyor. 

Kullanım süresinin bitimine az zaman kalmış ancak talep görmeyen gıda ürünlerini bozulmadan önce çok düşük fiyatla başka kişilerin satın alabilmesine izin veren yemek paylaşımı uygulaması “Too Good to Go” ise son 4 yılda toplamda 34 milyon indirme sayısına ulaşmış durumda.

Afrikalı çiftçilere 40 milyon euro destek 

Almanya hükümeti, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’ne (FAO), Afrikalı çiftçilerin ve balıkçıların COVID-19 salgını ve aşırı iklim olaylarına karşı mücadelelerine destek olmaya yönelik 40 milyon euro tutarında fon sağladı. Fon, akut açlık kriziyle mücadele eden Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Somali ve Yemen ülkelerinin tarım üreticilerini desteklemeyi hedefliyor.

Fransa’dan 7 milyar euroluk yeşil tahvil ihracı

Fransa mart ayı ortasında gerçekleştirdiği 7 milyar euro tutarındaki yeşil tahvil ihracı ile bu alanda liderliğini sürdürüyor. 2044 vadeli tahviller için yatırımcılardan toplam 34,5 milyar euro talep toplandı. Söz konusu talep, Fransa’nın 2017 yılında aynı tutarda gerçekleştirdiği ihraca gelen talepten yaklaşık yüzde 50 daha fazla.

Gıda kaybı ve israfıyla mücadele adımları hız kazanıyor

Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan Ekonomi Reformları dokümanında fiyat istikrarını sağlama amacına yönelik adımlar arasında gıda kaybı ve israfı konusu geniş bir şekilde yer aldı. Reform dokümanıyla birlikte, tarla ve hâllerde kalan ürünlerin dijital platformlar aracılığıyla alıcı bulmasından, soğuk zincir oluşturulmasına; sözleşmeli tarım uygulamalarının desteklenmesinden, gıda bankacılığı sisteminin kurulmasına kadar pek çok politika adımı, ekonomi yönetiminin ajandasına dâhil oluyor. Aynı zamanda üreticilere ve dağıtıcılara yönelik eğitici rehberler yayınlanması ve sosyal medya aracılığıyla tüketicilerin farkındalığının artırılması da amaçlanıyor.

TSKB tarafından yayınlanan “İklime Dair” başlıklı rapora aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz:

https://www.tskb.com.tr/i/assets/document/pdf/ID_TR_02_2021.pdf