Marketten aldığımız parlak meyvelerdeki güzelliği sağlayan mum, sağlığımız için risk oluşturabilir mi?
Özellikle sağlıklı yaşam için kabuklarıyla tükettiğimiz elmaların, kırmızı eriklerin aslında bilmediğimiz bir tehlikeyle sağlığımızı tehdit ettiğinin kaç kişi farkında? Parıldayan kırmızı elmaları ısırırken yaşadığımız sorunu tıpkı kırmızı elmayı ısırıp uykuya dalan pamuk prenses hikayesine benzetiyorum. O uykuya dalıyor, biz ise biraz daha büyük bir riskle karşı karşıyayız: Kanser! Sirkeli su yeterli değil Genelde meyve ve sebzeleri suyun altında yıkamakla yetinmeyip farklı işlemler uygulayabiliyoruz. Örneğin sirkeli suda bekletiyoruz. Mikrop ve pestisitler için suda bekletmek faydalı olabilir ama üstündeki mumu temizlemek için kesinlikle yeterli olmuyor. Yani iyice yıkayıp sirkede bekletip çok iyi temizlenmiştir diye güvenle kabuğuyla yediğimiz meyveleri mumuyla yiyoruz. Evde normal şartlarda kabuk üstündeki mumu temizlemek neredeyse imkânsız. Meyvelerin parlak görünmesi, nemini kaybetmemesi, böceklerden korunması için tezgaha gelmeden önce daldırıldıkları ya da üstlerine püskürtülen sıvı, mumlu bir solüsyondur. Mumu meyvenin üstünde gözle görebilmek kolay değildir. Elle ovalamakla, ılık suda veya sirkede bir kaç gün bekletmekle üstündeki mum temizlenemiyor. İyice ovalayıp, birkaç gün sirkeli suda beklettikten sonra bıçakla kazıdığım elmanın üstündeki mum tabakası hala duruyordu. Biz meyvelerde böcek ilacı hormon vs ile ilgili konular üzerinde dururken aslında görünmeyen başka gizli bir tehlike var. Mum çözeltisinde kullanılan kimyasallar eğer doğru oranda kullanılmıyorsa sağlığımızı tehdit ediyor. Yani kabugˆuyla yemek riskli olabiliyor. Mumlama ürünü görsel olarak geliştirirken, su kaybını azaltarak fizyolojik olayları yavaşlattığı için de kullanılıyor. Çürümeler azalıyor. Türkiye’ de 6 çeşidin kullanımına izin veriliyor. Mumlama yapılabilen ürünler; Meyveler: Turunçgiller (limon, mandarin, portakal, greyfurt), elma, armut, şeftali, ananas, nar, mango, avokado, papaya. Sebzeler: Kavun, karpuz, salatalık, patlıcan, biber, balkabağı, tatlı patates, domates, patates. Kullanılan mumları sıvı halde uygulamak için mumların ısıtılması ürüne zarar verebildiği için emülsifiye edilmiş mumlar kullanımı yaygındır. Bu nedenle mumların içerisine emülsifiye edici maddeler katılır. Bu maddelerden en önemlisi morfolindir (C4H9NO). Kullanılan mum çözeltilerinin içindeki maddelerin alt ve u¨st limitleri var. Bunlardan en tehlikelisi Morfolin adlı maddedir. Kullanılan tüm karışımların neredeyse tamamında morfolin bulunuyor. İçeriklerinde morfolin var mı? Yasal sınırda mı? Morfolin diyette ortaya çıkan nitrat ile tepkimeye girerek N-nitrosomorfolin (NMOR) oluşturabilir. N-nitrosomorfolin (NMOR) kanserojen bir maddedir. 0.03-0.3ppm seviyelerinde morfolinin, insan sağlığı için düşük riskli olduğu belirtiliyor. Bu seviyenin üstünde morfolinin toksik ve güvensiz, kansere neden olabileceği belirtiliyor. Avrupa Birliği tarafından, morfolin veya başka aminler içeren bir mumların kaplayıcı olarak kullanılması yasaklanmış. Peki ya bizde durum nedir? Kontrolleri yapılıyor mu? Tükettiğim gıdalarda kullanılan mumun içeriğinde morfolin var mı, varsa miktarı yasal sınırlar içinde mi? Mumlu suni güzellikle parlayan elmayı değil, dalından koparılmış¸ elmayı kabuklu yemek istiyorum. Bizim gibi bol elma/meyve üreticisi bir ülke için mum kullanmak şart mı?Mumlu meyveler KANSERE davetiye çıkarıyor!
İstanbul Okan Üniversitesi Gastronomi Bölüm Başkanı Dr. Öğretim Üyesi İlkay Gök mumlu meyvelerdeki morfolin ve kanser riski hakkında bilgilendirme yaptı.